|
Бу маънодан узоқ таъвил, дейилмайди. Негаки, бу сўз арабчада мана шу маънода қўлланган. Араб тилининг ўзи шуни тақозо этади. Чунки калиманинг маъноси ё ҳақиқат бўлади ёки мажоз.
Ҳар бир мусулмон Аллоҳ (جنب ) ва (وجه ) сўзларига араблар юклаган ҳақиқий маънодан пок, деб эътиқод қилади.
Яъни, бу ерда бу сўзларнинг ҳақиқий маъноларини ишлатиш узрли. Шунинг учун у араблар қўллаган мажозий маъно билан тафсир қилинади. Чунки Исломда А-ллоҳ Таоло луғавий ҳақиқатга кўра англашилган юздан ҳам, ёндан ҳам Пок, деб эътиқод қилинади. Чунки У Зот ўхшашдан покдир.
لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ
– „Бирон нарса У Зотга ўхшаш эмасдир“. [42:11]
Шунга кўра:
1- Ё оят араб тили билан тафсир қилиниб, мажозий маъно қўлланиши ва бу ердаги юз сўзидан мурод Аллоҳ Субҳанаҳунинг Ўзи, дейилиши керак.
2- Ёки уни араб тилидан бошқа тил билан тафсир қилиб, худди билмайман, дейишга уялаётган одамдек юзга ўхшамаган юз, дейиш.
Шундай қилиб, мажоз тилда бору Қуръони Каримда йўқ, дейдиганлар ҳам ёки араблар лафзга юклаган ҳамма маънолар ҳақиқатдир, дейдиган, лекин Қуръон борасида фақат битта маънонигина олиб, бошқаларини ташлайдиганлар ҳам Қуръоний ҳужжатга
وَهَـذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُّبِينٌ
– „Бу эса очиқ-ойдин араб тилидадир“. [16:103]
зид бўлишидан (чунки улар араб тилига мурожаат қилмаяптилар) ташқари улар ўзлари сезмаган ҳолларида мусулмонларнинг бир-бирларини кофирга чиқарадиган турли фирқаларга бўлиниб кетишларига сабабчи бўладилар.
Агар улар тилнинг маъноларидан хабардор бўлганларида эди, ўша фирқалар пайдо бўлмаган бўларди. Ўзлари бир-бирларига биродар бўлганлари ҳолда Аллоҳга бандаликни давом эттирган бўлардилар.
Сўзимни етук тилшунос олимлардан бири Ибн Жиннийнинг қуйидаги гаплари билан якунламоқчиман. У шундай дейди: «Бунинг йўли шуки, бу тилнинг аксар қисми мажозга қараб кетади. Камдан-кам қисмигина ҳақиқий маъно касб этади. Шундай бўлгач, бу Қуръон кимларга хитоб қилинган бўлса, ана ўшалар унинг тилини яхшироқ билишган. Қуръон ўшалар ўрганиб, одатланиб қолган тилда нозил бўлган. Шунинг учун улар Хитоб қилувчи нимани назарда тутаётганини ўзлари урф-одатларига кўра ишлатадиган маъноларига қараб билиб олганлар». Шу билан уларнинг ақидалари тўғри,
31-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204